Diyabet Hemşirelik Bakım Planı

Diyabet,kan şekeri seviyelerinin anormal derecede yüksek olduğu metabolik bir hastalıktır. Hastalığa bağlı olarak insülin üretimi yetersiz kalır veya vücudun hücreleri insüline olması gereken tepkiyi veremez.Kan şekeri yüksek hastalardasık idrara çıkma,aşırı susama ve aşırı açlık gibi durumlar ortaya çıkar.

 

Diyabet Türleri
 

Tip 1, tip 2 , gestasyonel (gebelik diyabeti) ve gizli şeker olmak üzere dört türü vardır.
 

Tip 1 Diyabet
 

İnsülin üreten hücrelerin tahrip olması sonucunda insülin üretiminin sağlanamadığı bir durumdur. Yine bu durum kandaki glikozun hızla yükselmesine neden olur.
 

Tip 2 Diyabet
 

Pankreasın vücudun ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli insülin üretemediği durumdur. Daha çok şişman ve fiziksel aktiviteleden yoksun bireylerde görülür. Genetik ve çevresel faktörlerin etkisi ile oluşur.
 

Gestasyonel (Gebelik Diyabeti)
 

Gebeliğe bağlı oluşan diyabet türüdür. Bazı kadınların kanında çok yüksek kan şekeriseviyeleri bulunur,ve bedenleri, tüm glukozun hücrelere taşınması için yeterli insülini üretemez. Bu durum bebeği de etkileyebileceğinden sürekli izlenmesi gerekmektedir.


 

Gizli Şeker
 

Bireyin kan şekeri seviyesi normalden daha fazla olmasına rağmen diyabetin teşhisi konulamaması halinde gizli şeker hastası olarak adlandırılır.
 

Diyabetin Belirtileri
 

• Açlık ve yorgunluk

• Sık susamak

• Ağız kuruluğu

• Bulanık görme

• Sık idrara çıkma

• Ayak ve ellerde hissizlik, uyuşma

• Yara iyileşmesinde gecikme
 

Diyabet Hemşirelik Bakımı
 

• Hastanın hazır olup olmadığı ve herhangi bir engel durumunun olup olmadığı belirlenir. (Hali hazırdaki fiziksel, duygusal veya zihinsel durumu iyi olmayabilir, bu da süreci zorlaştırır)

• Kan şekerinin kontrolünü sağlamak adına iyi bir diyet programı için hasta diyetisyene yönlendirilir.

• Yemeklerden önce ve hasta yatmadan önce kan şekeri seviyesi değerlendirilir.

• Hastanın düzenli uyku ve beslenme programına uyması sağlanır.

• Fiziksel aktiviteler yapması gerektiği konusunda bilgilendirilir. (Düzenli egzersiz, hastalıgın bakımının temel bir parçasıdır ve komplikasyonların riskini azaltır)

• Hastanın kullandığı ilaçların etkisi takip edilir.

• İnsülin uygulanır. (Glikoz seviyesini normal aralıklarda tutmak hastalığın ilerlemesini yavaşlatır)

• Doğru yara bakımı konusunda hasta eğitilir.

• Hastaya diyabet tedavisine devam etmenin önemi konusunda bilgi verilir.

• Hasta ve ailesi evde glukoz alımıyla ilgili bilgilendirilir.

 

 

Basınç ülseri derideki hafif bir renk değişikliğinden kaslara ve kemiklere kadar ilerleyebilen, doku zedelenme sürecini ifade eder. Hemşirelik bakımı öncesi hastalık hakkında bilgi sahibi olmak gerekir.Spinal kord yaralanması, norolojik sorunlar hemipleji, parapleji gibi uzun süre hareketsizlik nedeniyle her yıl hastaneye yatan hastaların % 45’inde ortaya çıkmakta ve iyileşme süreci hastanın genel duruma göre değişmekle birlikte en az 6-8 ay surebilmektedir.

 

Basınç Ülseri Nedenleri
 

• Basınç ülserleri, uzun süre hareketsizlik, beslenme bozukluğu nedeniyle, özellikle kemik çıkıntılarının üzerinde (kemik uç noktalarını içeren skapula, spina, sakrum, iskium ve trokanter gibi) sürtünme (friksiyon) ve makaslanma (shearing) sonucu gelişmektedir.

• Basıncın yol açtığı, deri, kas ve alttaki dokularda hipoksi gelişir. Basınç ülseri yaygın olarak % 45 oranında gövde, % 20 oranında üst ekstremitelerde, % 35 oranında alt ekstiremiteler de görülür. Dokunun hafif hiperemisi ile başlayıp, kemik dokunun nekrozuna kadar değişik düzeylerde ortaya çıkabilir.
 

Basınç Ülseri Evreleri
 

• Evre I -Yukarıda sayılan noktalarda hiperemi (kızarıklık) varlığı

• Evre II- Deride dermise ulaşan ülserasyon.

• Evre III-.Derialtı yağ dokusu, kas ya da kemiğe ilerleyen ülserasyonun varlığı

• Evre TV – Kemik eklem ya da vücut boşluklarında ilerleyen ülser.

• Evre IV- Kemik eklem ya da vücut boşluklarında ilerleyen ülser.

Basınç ülserin oluşmasında, basınca karşı doku direncini gösteren intrinsik ve ekstrinsik faktörler belirleyici rol oynar.
 

Ekstrinsik faktörler deri yüzeyinin dış tabakalarını etkileyerek epidermisin oluşturduğu doğal engeli zayıflatır. Nem, sürtünme ve deri bütünlüğündeki bozukluk primer intrinsik faktörlerdir. Ancak, uygun olmayan yatak takımları, kötü hijyen, uzun süreli yanlış pozisyonlar, sert destekleyici yüzeyler, basıncı gidermek amacıyla geliştirilen araçların yanlış kullanımı diğer ekstrinsik faktörlerdir.

İntrinsik faktörler derinin yapısını ve bütünlüğünü, destekleyici yapıları özellikle de kollajen ve elastini etkileyerek yumuşak dokuların mekanik yükü tolare edebilme yetisini azaltır. Kötü beslenme, ileri yaş, düşük arterioler basınç intrinsik faktörlerdir. Ayrıca kuramsal düzeyde, intertisyel sıvı akışı, duyusal stress, sigara ve deri ısısı da intrinsik faktörlerdir. Basınç ülseri oluşumunda oturur pozisyonda kemik çıkıntı üzerine 160 mm-Hg’lık basınç, yatar pozisyonda 300 mm-Hg’ya kadar çıkar. Bu basınç artışındaki sürekliliğe nem faktörü de eklenirse deride maserasyon ve açılma söz konusu olur.  
 

Basınç Ülseri ve Hemşirelik Bakımı Planları
 

• Hemşirelik Tanısı: Deri Bütünlüğünde Bozulma, Basınç Ülseri

Nedenleri:
 

• Hareketsizlik

• Yetersiz beslenme

• Dolaşım bozukluğu

• İnkontins

• Çevredeki nem

• Radyasyon

• Hipertermi ya da hipotermi

• AIDS

• Epidermisin bozulması

• Su toplanması

• Dermisde ya da Subkutanöz dokuda yaraların açılması

• Epidermal ve dermal dokuda bozulma-yaralanma

• Vücut yapısının hasarı

• Deride soyulma, eritem lezyonlar, kaşıntı, ödem

 

Hemşirelik Girişimleri:
 

• Derideki yaranın gelişim evresini değerlendirmek

• Kızarıklık olan alanı sabunla ve bol su ile yıkamak, durulamak ve hafifçe kurulamak

• Dolaşımı stimüle etmek için etkilenen alanın etrafındaki sağlıklı deri üzerine hafifçe masaj yapmak, eğer kızarıklık varsa masaj yapmamak

• Sağlıklı deri yüzeyini topikal ajanlar ile korumak Pozitif nitrojen dengesini sağlamak için protein ve  karbonhidrat alımı artırmak, kilo takibi yapmak

• Haftada bir serum albumin düzeyi sonuçlarını izlemek

• Hasta ve ailesine proteini besinler tüketmesinin, yara iyileşmesini artırdığı konusunda bilgilendirmek

• Nemli yara iyileşmesi ilkelerini kullanarak yara bakımını sürdürmek için gerekli girişimleri planlamak (nekrotik dokuyu debride edtmek, bol steril salin solusyonuyla yara irige etmek, granülize olan yara yatağını travmadan korumak içinbölgenin hareketsizliği sağlamak,yarayı steril bir pansumanla kapatmak)

• Yarayı, enfeksiyon belirtileri açısından izlemek

• Gerekirse hasta ve ailesinin özel yara bakım hemşirelerle iletişime geçmelerini sağlamak

 

HASTA-AİLE EĞİTİMİ VE TABURCU PLANI
 

Hemşire, hasta-aile eğitimini fazla bilgiden kaçınarak mümkün olduğunca çok duyuya hitap ederek yapmalıdır. Sözel bilginin ileride unutacağı düşünülerek yazılı bilgiler verilmeli ve bu eğitimler hasta kontrolle geldiginde de sürdürülmelidir.

Eğitimin içeriği:

• Evde deri bakımı ve banyolar

• İlaçların kullanımı

• Pozisyon değişimi

• Giysi seçimi

• Beslenme ve sıvı alımının önemi

 

 

Akciğer ödemi nedir?
 

Normal olarak, oksijen ve karbondioksit değişimi problemsiz gerçekleşir. Fakat bazen, akciğerlerde kan damarlarındaki basınç, değişik nedenlerle normalin üstüne çıkar. Bu basınç artışı bir noktaya kadar problem oluşturmazken, belli bir noktadan sonra oksijenlenmeyi bozar, hatta daha da ileride çok artan kan basıncı, kılcal damarlar içindeki kanı, hava keselerine geçmeye zorlar; bu da hava keselerinin sıvı ile dolmasına sebep olur ve oksijenlenmeye engel olur. Bu durum akciğer (pulmoner) ödemi olarak adlandırılır. Olaya zamanında müdahale edilmezse süratle ilerler, her geçen saniye sıvı ile dolan alveol sayısı artar ve bu alveoller sıvı ile dolduğu için gaz alışverişini yapamaz ve devre dışı kalır. Çok sayıda alveol devre dışı kalırsa yaşam mümkün olmaz: yani hasta bir yerde, kendi kanı içinde boğulur.
 

• Aşırı nefes darlığı veya solunum güçlüğü

• Boğulma hissi

• Hırıltılı yada iç çekerek soluma

• Kanlı olabilen, köpüklü balgamla birlikte öksürük

• Aşırı terleme

• Soluk ve nemli deri

• Eğer neden koroner arter hastalığı ise, eşlik eden göğüs ağrısı

 

Daha yavaş ve zamanla gelişen belirti ve bulgular ise şunlardır:

• Düz yatarken solunum zorluğu, oturunca rahatlama

• Geceleri nefessiz kalma hissi ile uyanma

• Fizik aktivite sırasında olağan dışı nefes darlığı

• Akciğer ödeminin kalp yetmezliğinin (vücudunuzun ihtiyacına göre kalbinizin çok az kan pompalayabildiği bir durum) bir sonucu olarak gelişmesi durumunda ise; önemli kilo artışı

 

• Alveolar kapiller menbran değişiklikleri,

• Pulmoner venöz konjesyon

Beklenen Sonuç:

• Doku oksijenlenmesinin ve Ventilasyonun yeterli olması

• Arteriyal kan gazları normal olacak

• Oksijen Saturasyonu en az % 90 ve üzeri olacak

• Akciğer sesleri normal olacak

• Solunum hızı dakikada 12-16 arası olacak

• Hasta rahat ve gevşemiş görünecek
 

Hemşirelik Girişimleri:
 

• Solunum hızı ve tipi değerlendirilir.

• Akciğer sesleri tüm alanlarda dinlenilir ve değerlendirilir.

• Kalp hızı ve ritmi izlenir

• Vücut ısısı izlenir, titreme durumunda hastaya yardımcı olunur ve rahatlığı sağlanır.

• Periferal veya santral siyanoz tespit etmek amacıyla deri rengini, mukoz membranları ve tırnak yatakları gözlemlenir.

• Akciğer durum değerlendirmesi yapılır.

• Mental durum değerlendirilir.

• Yatak istirahati sağlanır, gevşeme teknikleri ve uygun aktiviteler yapması için desteklenir.

• Sık pozisyon değişimi, etkili öksürük ve derin solunumu destekleme ve yatak başını yükseltme sağlanır.

• Anksiyete seviyesi değerlendirilir, endişe ve duyguların sözel ifadesi için ortam sağlanır.

• Hipotansiyon, pembe renkli balgam, siyanoz, şuur durumundaki değişiklikler, ciddi dispne gibi durumlar not edilir ve gözlemlenir.

• Pulse oksimetre ile oksijen konsantrasyonu izlenir.

• Uygun yolla maske veya kanül ile oksijen tedavisi uygulanır.

• İhtiyaç halinde yoğun bakım planlaması yapılır.

• İlave bireysel önlemler alır.

Bilgilendirme amaçlıdır.